Monitoring pyłkowy jest prowadzony w Krakowie od roku 1982, początkowo metodą grawimetryczną (opadową) (do roku 1997), a od roku 1991 metodą wolumetryczną (objętościową). Stałe pomiary obejmują ponad 40 taksonów roślin oraz zarodniki grzybów Alternaria i Cladosporium. Obserwacje te pozwalają na opracowanie kalendarzy pyłkowych danego regionu mających zastosowanie m. in. w praktyce alergologicznej, do oceny skuteczności leczenia, przy diagnostyce, w profilaktyce alergii pyłkowej.

WIOSNA

LESZCZYNA - Corylus (łac.)

Kwiatostany leszczyny

Wysokie krzewy lub drzewa. Kwiaty męskie w zwisających, cylindrycznych kotkach widocznych zimą. Kwiaty żeńskie są ukryte w pączkach, pojedynczo lub po kilka. Kwitnie przed rozwinięciem się liści (koniec I - początek IV). Leszczyna jest jedną z pierwszych zakwitających roślin, rozpoczyna sezon pylenia.
Występowanie: W Polsce dziko rośnie jeden gatunek (leszczyna pospolita - Corylus avellana L.), pospolity w całym kraju, w górach do wysokości 1330 m n.p.m, w lasach, na zrębach i w zaroślach. W uprawie spotyka się kilka gatunków.
Pyłek leszczyny wykazuje średnie działanie alergizujące, stężenia ziarn w powietrzu osiągają średnie wartości.
Pyłek leszczyny wykazuje wysokiego stopnia reakcje krzyżowe z pyłkiem brzozy i olchy.

OLCHA (OLSZA) - Alnus (łac.)

Kwiatostany olchy

Drzewo lub krzew (olsza zielona). Kwiaty męskie zebrane w kotkowate kwiatostany zawiązujące się latem poprzedniego roku. Zakwitają przed rozwinięciem się liści lub równocześnie z nimi ( II - początek IV).
Występują głównie na półkuli północnej, w ilości około 50 gatunków.
Występowanie: W Polsce dziko rosną trzy gatunki:
- olsza czarna, A. glutinosa (Black Alder) pospolita na niżu, wilgotne lasy, nad potokami, w dolinach rzek i nad brzegami jezior i innych zbiorników wodnych.
- olsza szara, A. incana (Grey Alder) pospolita na południu kraju, w górach w reglu dolnym (w Tatrach i Beskidach tworzy laski tzw. olszyny karpackie), wzdłuż rzek ku północy aż do ujścia Wisły. Kwitnie około 2 tygodnie przed olszą czarną.
- olsza zielona (o. kosa) A. viridis (Green Alder) krzew, kwitnie IV-V, w Polsce tylko w zachodnich Bieszczadach, od 600 m n.p.m. do szczytów.
Działanie alergizujące pyłku – średnie, wartości stężeń dobowych ziarn pyłku dochodzą do wysokich.
Wykazuje reakcje krzyżowe z pyłkiem brzozy i leszczyny.

BRZOZA – (łac. Betula)

Kwiatostany brzozy

pospolite drzewo występujące w pn-zach. i centralnej Europie. Najczęściej występują dwa gatunki: B. verrucosa i B. pubescens. Okres kwitnienia – kwiecień- połowa maja. Ziarna pyłku brzozy są głównym czynnikiem wywołującym alergię pyłkową w krajach skandynawskich, w Polsce około 50 % osób z pyłkowicą wykazuje uczulenie na brzozę, 10-15% jest uczulonych tylko na brzozę.
W kolejnych sezonach mogą występować znaczne różnice w stężeniu ziarn brzozy, co ma duży wpływ na nasilenie objawów i skuteczność leczenia.

Alergeny pyłku brzozy mogą dawać reakcje krzyżową z takimi pokarmami jak: surowe selery, marchew, ziemniaki, jabłka, orzechy włoskie, laskowe.

LATO

TRAWY – (łac. Poaceae)

Kłos traw

oceniane jako rodzina, ze względu na bardzo zbliżoną budowę morfologiczną ziarn poszczególnych gatunków. Są najczęstszą przyczyną alergii pyłkowej w naszej strefie klimatycznej ( ponad 80 - 90% chorych). Okres pylenia stosunkowo długi (połowa maja – sierpień, główny sezon czerwiec- połowa lipca).

Alergeny pyłku traw wykazują reakcje krzyżową z pokarmami: pomidory, orzeszki ziemne, soja, arbuz, miód, preparaty propolisowe.

JESIEŃ

BYLICA - (łac. Artemisia)

Kwiatostan bylicy

jest to bardzo popularny chwast z rodziny Compositae. Jest główną przyczyna alergii późnym latem i jesienią. Okres pylenia – połowa sierpnia – wrzesień. Rzadkie są przypadki alergii izolowanej na bylicę (5-7% uczulonych), częściej występuje wspólnie z uczuleniem na ziarna traw i drzew.

Reakcje krzyżowe z pokarmami mogą wystąpić po zjedzeniu selera, jabłek, marchwi, orzechów.

Ambrozja (łac. Ambrosia)

roślina ruderalna z rodziny Compositae. Została sprowadzona do Europy ze Stanów Zjednoczonych, gdzie alergia na Ambrozję należy do najczęstszych. W Europie Zachodniej oraz na Węgrzech stanowi poważny problem medyczny. W Polsce stężenie ziarn Ambrozji nie narasta, spotykane są pojedyncze stanowiska, głównie przy stacjach rozładunkowych. Okres pylenia przypada na jesień (połowa sierpnia – październik).

Może dawać reakcje krzyżową z bananami i arbuzami.

Informacje o alergii z wyszczególnieniem alergii pyłkowej
pobierz artykuł - red. Prof.dr.hab. Krystyna Obtułowicz

Ciekawe strony


Monitoring europejski www.polleninfo.org

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska www.krakow.pios.gov.pl

Monitoring krajowy www.allergeninfo.pl

Kontakt:

Dr Dorota Myszkowska
Krakowska Stacja Monitoringu Aerobiologicznego
Zakład Alergologii Klinicznej i Środowiskowej CMUJ
31-531 Kraków, ul. Śniadeckich 10
tel/fax: 012 423 11 22, tel: 012 424 88 89, 012 424 88 90
e-mail: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.